Tai biến mạch máu não được chia thành 2 loại: 
- Nhồi máu não (thiếu máu não cục bộ): Chiếm 80% các ca bị đột quỵ, xảy ra khi mạch máu cung cấp cho não bị tắc bởi cục máu đông, huyết khối, hẹp xơ vữa động mạch gây ra vùng hoại tử và thiếu máu não.

- Xuất huyết não - màng não: Chiếm 20% các ca bị đột quỵ, xảy ra do rách thành động mạch gây ra máu chảy vào trong nhu mô não hay não thất, hay gặp do tăng huyết áp, bệnh lý tim mạch, đái tháo đường hoặc do vỡ dị dạng mạch máu não.
 

- Tắc hoặc hẹp các động mạch lớn
- Tổn thương các động mạch nhỏ gặp nhiều ở bệnh nhân tăng huyết áp, đái tháo đường.
- Nguyên nhân từ các bệnh lý tim mạch như rối loạn nhịp tim, bệnh hẹp hở van tim, suy tim ... tạo  điều kiện hình thành các cục máu đông đi đến não.
- Các bệnh lý mạch máu có khả năng cao tạo cục máu đông khác như bệnh lý đông máu, bệnh tế bào máu, bất thường bẩm sinh của mạch máu.
- Có khoảng 1/4 trường hợp không tìm thấy nguyên nhân.

- Tăng huyết áp làm tăng áp lực quá mức lên những thành mạch đã bị tổn thương do xơ vữa động mạch.
- Người bệnh dùng thuốc kháng đông hay thuốc làm mỏng mạch máu có tăng nguy cơ ở nhóm đột quỵ xuất huyết.
 - Do vỡ dị dạng động tĩnh mạch (AVM) là một thông nối bất thường giữa động mạch và tĩnh mạch.
 

Hút thuốc lá là nguyên nhân dẫn đến đột quỵ 

 

Quy tắc nhận biết sớm đột quỵ: BE FAST

BE FAST tiền thân là FAST là cụm từ viết tắt được hội tim mạch Mỹ (AHA) cũng như nhiều tổ chức khác sử dụng, giúp bệnh nhân và người thân dễ dàng ghi nhớ về những triệu chứng của đột quỵ nhằm nhận biết sớm và cấp cứu kịp thời bệnh nhân bị đột quỵ.

- B (BALANCE): Diễn tả triệu chứng khi bệnh nhân đột ngột mất thăng bằng, chóng mặt, đau đầu dữ dội và mất khả năng phối hợp vận động.
- E (EYESIGHT): Thể hiện việc bệnh nhân bị mờ mắt (giảm thị lực) hoặc mất hoàn toàn thị lực của 1 hoặc cả 2 mắt.
- F (FACE): Miêu tả sự biến đổi của khuôn mặt, bệnh nhân có thể bị liệt, méo miệng, nhân trung (đoạn nối giữa điểm dưới mũi đến môi trên) bị lệch, thể hiện rõ nhất khi bệnh nhân cười.
- A (ARM):  Bệnh nhân cử động khó hoặc không thể cử động tay chân, tê liệt 1 bên cơ thể. Cách xác nhận nhanh chóng nhất là yêu cầu bệnh nhân giơ 2 tay lên và giữ lại cùng 1 lúc.
- S (SPEECH): Bệnh nhân khó nói, phát âm không rõ, nói dính chữ, nói ngọng bất thường. Bạn có thể kiểm tra bằng cách yêu cầu người nghi ngờ bị đột quỵ lặp lại một câu đơn giản bạn vừa nói.
- T (TIME): Khi xuất hiện đột ngột các triệu chứng trên hãy nhanh chóng hoặc đưa bệnh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được cấp cứu kịp thời.
 

Cấp cứu đột quỵ trong thời gian vàng được xem là một trong những yếu tố quan trọng nhất để cứu sống người bệnh và giảm thiểu biến chứng. Thời gian vàng cấp cứu đột quỵ thường được tính trong khoảng từ 3 – 4,5 giờ kể từ khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng đột quỵ đầu tiên như nói ngọng, khó nói, yếu liệt chi, méo miệng, lệch một bên mặt, đau đầu, choáng váng,…

Trong một số trường hợp, thời gian vàng cấp cứu đột quỵ có thể kéo dài đến 6 hoặc 24 giờ tính từ khi xuất hiện dấu hiệu đột quỵ. Tuy nhiên, người bệnh nên được can thiệp càng sớm càng tốt.
 

Nên nhớ rằng khi nhận thấy những dấu hiệu bệnh nhân bị đột quỵ thì thời gian là vô cùng quan trọng. Bạn nên gọi ngay cấp cứu ngay hoặc đưa người bệnh đến cơ sở y tế gần nhất.

Những điều NÊN làm khi chờ NVYT đến: 

- Dìu bệnh nhân tránh để bệnh nhân bị té ngã, chấn thương.
- Để bệnh nhân nằm ở nơi thoáng mát, bằng phẳng, có thể  kê cao đầu từ 20-30o
- Nếu bệnh nhân còn tỉnh, hỏi thăm thông tin của bệnh nhân: tên họ, số điện thoại người thân, tình trạng bệnh lý mãn tính, để có thể trao đổi tình trạng bệnh nhân khi nhân viên y tế tới.
- Nếu bệnh nhân bị nôn để bệnh nhân nghiêng 45o, móc hết đàm, nhớt để tránh gây ngạt bệnh nhân.
- Nếu bệnh nhân bị ngất, kiểm tra mạch của bệnh nhân. Nếu bệnh nhân bị ngưng tim thực hiện ngay ép tim ngoài lồng ngực với tần suất 80-100 lần/phút, hoặc gọi số điện thoại trực cấp cứu của BV Thiệu Hóa: 02373817115  để được nhân viên y tế  hướng dẫn và hỗ trợ.
 

- Không tụ tập đông người xung quanh bệnh nhân.
- Không tự ý xoa dầu nóng, cạo gió, dùng kim đâm đầu ngón tay.
- Không cho bệnh nhân uống bất kỳ loại thuốc nào.
 

- Điều trị nguyên nhân: Các bệnh như tăng huyết áp, đái tháo đường, bệnh tim mạch, rối loạn lipid máu cần được kiểm soát bệnh. Người bệnh cần tái khám định kỳ và điều trị theo hướng dẫn của nhân viên y tế.
- Chế độ ăn uống hợp lý: Người bệnh cần giảm chất béo, giảm mặn (THA), giảm tinh bột, đường (ĐTĐ). Thay vào đó, tăng cường ăn nhiều rau xanh, thể thao mỗi ngày 30 phút, ngưng thuốc lá, rượu bia, tránh béo phì.
 

Khi có các dấu hiệu nghi ngờ đột quỵ, cần cho người bệnh nhập viện ngay lập tức. Khoa Hồi sức cấp cứu bệnh viện Đa khoa Thiệu Hóa trong thời gian qua đã tiếp nhận nhiều ca bệnh đột quỵ não mỗi năm và dấu hiệu đáng lo ngại đó là số ca đột quỵ đang trẻ hóa .

Để phòng chống đột quỵ não người bệnh cần khám sức khỏe định kỳ ít nhất 6 tháng/ lần để tầm soát các nguy cơ dẫn đến đột quỵ như phát hiện sớm và điều trị kịp thời các bệnh lý tim mạch, tăng huyết áp,đái tháo đường, tăng lipit máu,….
 

 
Nếu có vấn đề bát thường người bệnh cần đi khám ngay

Khi nhận thấy bản thân hoặc người nhà có các dấu hiệu sớm của đột quỵ cần đến cơ sở y tế có khả năng cấp cứu sớm nhất có thể để được cấp cứu kịp thời hoặc liên hệ trực cấp cứu của BV Thiệu Hóa: 02373.817.115  để được hỗ trợ.